Quận Hai Bà Trưng thực hiện tu bổ, tôn tạo, gìn giữ và phát huy giá trị kiến trúc, nghệ thuật thắng cảnh hồ Thiền Quang và cụm di tích chùa Quang Hoa, chùa Thiền Quang, chùa Pháp Hoa
Ngày đăng 09/07/2020 | 15:39  | Lượt xem: 2610

Theo tấm bia “Quang Hoa Tự thập phương bi” hiện còn ở chùa thì cả ba chùa xưa vốn ở thôn Quang Hoa, là thôn ở phía Tây làng Thiền Quang. Hai thôn này nằm trong khu vực Công viên Thống Nhất hiện nay. Theo tấm bia cổ khác còn lưu lại ở chùa niên đại Tự Đức thập nhị niên (Tự Đức năm thứ 12-1860) ghi việc dân làng Pháp Hoa góp tiền của dựng chùa vào năm này (năm 1860).

Khoảng năm 1933-1934 thực dân Pháp dời dân ba làng Quang Hoa - Pháp Hoa - Thiền Quang ở quanh khu vực công viên hiện nay đi nơi khác và quy định dân ba làng dời chùa đến địa điểm hiện nay. Sau khi di chuyển, nguyên vật liệu để xây dựng chùa chỉ đủ dựng 2 chùa là Thiền Quang - Quang Hoa (Chùa Quang Hoa là của chung 2 làng Quang Hoa và Pháp Hoa). Năm 1951, do mâu thuẫn giữa 2 làng, dân làng Quang Hoa nhận chùa là của làng mình. Dân làng Pháp Hoa xin chính quyền Pháp dựng chùa riêng. Người Pháp phân xử bằng cách cắt 2 dãy nhà phụ 3 gian của chùa Quang Hoa cho người dân làng Pháp Hoa làm địa điểm dựng chùa riêng, bức tường ngăn cách 2 chùa Quang Hoa và Pháp Hoa được xây dựng từ đó.

Hai di tích tồn tại song song bên nhau nhưng lại có sự chênh lệch lớn về diện tích đất, quy mô, hình dáng và kiểu cách xây dựng. Sự ra đời của nó là điển hình của một thời kỳ xã hội có nhiều rối ren, nhiều thay đổi, những thay đổi này đã ảnh hưởng trực tiếp vào nền văn hóa, tinh thần của nhân dân Hà Nội thời đó, vì vậy chùa Pháp Hoa mới có hiện trạng chắp vá như hiện nay. Bản thân ngôi chùa với lối kiến trúc hết sức đơn giản, không có chỗ nào thể hiện nghệ thuật điêu khắc và kiến trúc rực rỡ so với hai ngôi chùa bên cạnh là Thiền Quang và Quang Hoa. Việc bài trí ở bên trong chùa không đống nhất, lộn xộn,hệ thống tượng pháp thiếu rất nhiều. Điều này có lẽ do trước khi dời chuyển, quy mô, kiến trúc của chùa Pháp Hoa cũng đẹp như các chùa khác tuy nhiên, những kiến trúc và quy mô đó đã mất đi cùng với thời gian và không còn được ghi lại trong lịch sử.

Trải qua quá trình phát triển, sự biến đổi của lịch sử cùng với thời gian, mặc dù được sự quan tâm của các cấp chính quyền địa phương, song hiện nay tình trạng cụm di tích chùa Quang Hoa, chùa Thiền Quang, chùa Pháp Hoa đang đứng trước nguy cơ hư hại, xuống cấp. Khuôn viên hiên nay của di tích đã bị nhiều hộ dân lấn chiếm sử dụng gây mất cảnh quan chung, ảnh hưởng rất lớn tới sự tồn tại lâu dài, di tích chưa phát huy được hết giá trị vốn có trong đời sống xã hội.

Nhận định việc triển khai dự án Giải phóng mặt bằng, tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị lịch sử di tích chùa Quang Hoa, chùa Thiền Quang, chùa Pháp Hoa là hết sức cấp bách, cần thiết, ngày 20/6/2018 Hội đồng nhân dân quận Hai Bà Trưng có văn bản số 57/HĐND-VP về việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Giải phóng mặt bằng, tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị lịch sử di tích chùa Quang Hoa, chùa Thiền Quang, chùa Pháp Hoa.

Sau khi dự án hoàn thành sẽ góp phần bảo tồn và nâng cao giá trị của di tích, tạo điều kiện thuận lợi cho nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân, cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường, góp phần đưa di tích thành di tích cấp Quốc gia đặc biệt, là điểm đến du lịch văn hóa tâm linh của cả nước nói chung và quận Hai Bà Trưng nói riêng.